Bazylika: kościół górny, kościół dolny - Freski - Inne zabytki - Święty Franciszek
LINKI: Bella Umbria, WEB Gallery of Art, Wikipedia
Piazza del Comune: ratusz i fasada świątyni Minerwy
Centrum miasta stanowi zawsze wypełniony turystami, Piazza del Comune. Już w starożytności istniało w tym miejscu forum. Z tego okresu pochodzi świątynia Minerwy, którą adaptowano na kościół Matki Bożej z Lourdes. Ze starożytnej świątyni pozostała jedynie przyjemna dla oka doskonale zachowana antyczna fasada z I wieku w porządku korynckim. Wnętrze świątyni jest barokowe i pochodzi z XVII wieku. Obecny kształt Piazza del Comune pochodzi z XII wieku. Stojąca obok kościoła wieża ratuszowa została zbudowana ok. 1275 - 1305. Obecnie mieści się w niej Pinakoteka. W porównaniu z bazyliką zbiory Pinakoteki mogą się wydawać skromne, ale warto tu przyjść, m.in. ze względu na wspaniałe obrazy przeniesione ze zniszczonej przez trzęsienie ziemi galerii sztuki w Nocera Umbra, niedaleko Gualdo Tadino, a zwłaszcza Niepokalane poczęcie (1495-1505) pędzla Mattea da Gualdo. Ekspozycję dopełniają freski uratowane z kościołów i innych budynków wokół Asyżu, wśród nich ważne dzieła artysty z Gubbio - Ottaviana Nelli. Katedra San Rufino
Krótka i stroma Via di San Rufino prowadzi do XIII-wiecznej katedry św. Rufina. Posiada ona przepiękną i typową dla Umbrii trzypiętrową fasadę oraz bogato rzeźbiony centralny portal. W kościele zachowana jest chrzcielnica, w której ochrzczono św. Franciszka, św. Klarę i, jakby na ironię historii, późniejszego cesarza Fryderyka II, który urodził się przedwcześnie w polu pod miastem. Przed głównym ołtarzem pochowany jest św. Rufin.
Od katedry można odbić w górę do Rocca Maggiore, jednego z większych i lepiej w tym regionie zachowanych zamków. Po bardzo stromym podejściu można stąd podziwiać panoramę całej okolicy. W środku znajduje się dziwaczne Museo del Martirio e della Tortura (muzeum męczeństwa i tortur).
Bazylika św. Klary Rozeta na fasadzie Bazyliki św. Klary
Położony poniżej katedry, zamknięty dla ruchu kołowego, Piazza Santa Chiara, słynie z Bazyliki Świętej Klary. Pochowano w niej wierną towarzyszkę św. Franciszka, która w wieku 17 lat założyła żeński odpowiednik franciszkanów - zakon klarysek. Konsekrowany w roku 1265 kościół jest praktycznie repliką pierwszej bazyliki, razem z prostą fasadą i niezwykle piękną rozetą. Jego konstrukcja nie była jednak równie solidna i już w roku 1351 musiano dobudować dodatkowe łuki, aby uchronić go przed zawaleniem się na skutek pękania fundamentów. Zamiast dzieł sztuki, w skromnie udekorowanym wnętrzu znajduje się wyschnięte i robiące makabryczne Kościół San Damiano wrażenie poczerniałe ciało samej św. Klary oraz bizantyjski krucyfiks, sławny z tego, że pokłonił się Franciszkowi i nakazał mu rozpoczęcie świętej misji naprawy Bożego Kościoła.
W Asyżu wszędzie widoczne są ślady obecności św. Franciszka. Jednym z ważniejszych historycznych obiektów jest San Damiano. Kościółek, krużganki i sielskie otoczenie, były pierwszym domem klarysek i ulubionym miejscem św. Franciszka (podobno to właśnie tu napisał swoją stawną Pochwałę stworzenia). To miejsce zachowało klimat najwcześniejszych franciszkańskich ideałów: pokory i prostoty, których często brakuje w pozostałej części miasta.
W pobliżu stacji kolejowej odległej o 5 km na południowy zachód od miasta (co pół godziny wyruszają autobusy do centrum) znajduje się jeszcze jedna atrakcja: ogromny XVII-wieczny kościół Santa Maria degli Angeli. W głębi jego barokowego wnętrza można zobaczyć to, co pozostało z Porziuncola, maleńkiej kaplicy, będącej w praktyce pierwszym franciszkańskim klasztorem. Św. Franciszek mieszkał tutaj po założeniu zakonu w roku 1208. Spodobała mu się ta nie zamieszkana, zalesiona okolica, a potem dołączyli do niego inni mnisi i pustelnicy, którzy zbudowali w pobliżu szereg cel i lepianek. Dziś kościół jest pełen (głównie trzeciorzędnych) dzieł sztuki i nie widać w jego charakterze większego związku z ideałami franciszkańskimi.
Bazylika Santa Maria degli Angeli Porziuncola
Po zwiedzeniu miejsc związanych ze św. Franciszkiem, mając trochę czasu, warto zajrzeć do rzymskiego amfiteatru koło Porta Perlici (na wschód od katedry) oraz do wspaniale odnowionego romańskiego kościoła San Pietro na Piazza San Pietro.