Święty Franciszek jest najwybitniejszą postacią, jaką wydał wioski kościół. Jego rewolucyjny duch sprawił, że chrześcijaństwo powróciło do swoich pierwotnych ideałów. Wywarł ogromny wpływ na kształt kościoła katolickiego, a wszystko, czego dokonał w życiu osiągnął dzięki sile perswazji zawartej w kazaniach i osobistemu przykładowi. Był też jednym z pierwszych pisarzy, używających włoskiego jako języka literackiego, przez co położył podwaliny pod rozwój wielkiej tradycji literatury franciszkańskiej. Jego słynna Pochwała stworzenia oraz Fioretti (Kwiatki św. Franciszka) należą do najwybitniejszych dzieł poezji średniowiecznej. Autorem świetnego przekładu tego drugiego utworu na język polski jest Leopold Staff, pisarz, w którego twórczości bardzo często występują motywy i inspiracje franciszkańskie.
Święty Franciszek z Asyżu, a właściwie Giovanni Bernardone, zwany też "Biedaczyną z Asyżu", urodził się w 1182 r. w Asyżu, w rodzinie bogatego kupca. Jego matka pochodziła z Prowansji, dlatego zmienił imię Giovanni otrzymane na chrzcie na Francesco (mały Francuz). W młodości pędził beztroskie życie na zabawach i ucztach, trwoniąc majątek rodziców. Franciszek był szczery, wielkoduszny, wesoły, skory do psot, szybko stał się niekwestionowanym królem złotej młodzieży z Asyżu. Nie stronił też od przygód. Wraz z całym oddziałem brał udział w wojnie Asyżu z Perugią, dostał się do niewoli i spędził w niej rok.
Choroba oraz pobyt w więzieniu w Perugii sprawiły, że zaczęło w nim kiełkować ziarno kontemplacji. Następnie wyrzekł się pijaństwa i zasmakował w samotnych wędrówkach. Powołanie przez Boga, będące kulminacją kilku wizji, nastąpiło w Asyżu w 1209 r. Modląc się kiedyś w kościele św. Damiana usłyszał głos z krucyfiksu: "Franciszku, idź i napraw mój dom, który jak widzisz ulega zniszczeniu". Przyszły święty potraktował swoją misję dosłownie; sprzedał należący do jego ojca sklep z materiałami, a pieniądze oddał księdzu z kościoła św. Damiana, który odmówił ich przyjęcia. Następnie wyrzekł się publicznie swojego dziedzictwa na Piazza del Comune - przed zgromadzonym tam tłumem i własnym, przerażonym ojcem rozebrał się do naga, w sposób symboliczny odrzucając bogactwo i zrywając więzy łączące go ze światem. Jako odzienie służył mu odtąd szary, wieśniaczy worek (brązowy, franciszkański habit pojawił się później). Zaczął żebrać, wygłaszać kazania i dołączył do trędowatych, biorąc za przykład Chrystusowe wezwanie skierowane do Apostołów: "uzdrawiajcie chorych, nie noście ani sakiewki, ani pieniędzy, ani butów".
Z czasem zgromadził wokół siebie dwunastu apostołów i, po wielu trudnościach, otrzymał od papieża Innocentego III pozwolenie założenia zakonu opartego na wiernym naśladowaniu Chrystusa przez dobrowolne ubóstwo, pokorę i braterstwo ze wszystkimi potrzebującymi. W 1212 r. stworzył zakon klarysek (dla kobiet), oraz kontynuował swoje dalekie wędrówki. Organizował misje zagraniczne, a sam apostołując podróżował po kraju na osiołku. Pomagał przy remontach świątyń, nawoływał do pokuty i głosił słowo Boże. W czasie odbywania postu w dniu 14 września 1224 roku na szczycie góry Alwerno ukazał mu się Jezus. Odbił on na ciele Franciszka stygmaty w postaci krwawiących ran na stopach i dłoniach, przypominające rany po gwoździach. Krwawiły one, sprawiając Franciszkowi wiele cierpienia, które usiłował ukrywać. Niemniej miał to być pierwszy w historii potwierdzony oficjalnie przez Kościół przypadek otrzymania stygmatów. Dwa lata później, wycieńczony zmarł na pokrytej błotem posadzce swojej szopy w Asyżu, odrzuciwszy propozycję zamieszkania w pałacu biskupim. Kanonizacja nastąpiła bardzo szybko, w 1228 r., a uroczystość prowadził papież Grzegorz IX. Jan Paweł II ustanowił św. Franciszka patronem ekologów. 17 września przypada "Święto stygmatów św. Franciszka".