Było to centrum życia politycznego, gospodarczego i religijnego Pompejów, toteż dla zachowania nań porządku zamknięte było dla ruchu kołowego. Pokaźny plac foralny (38x157 m) z przyległymi doń gmachami publicznymi i pomniejszymi placykami mógł pomieścić całą ludność miasta. W okresie samnickim otaczały go potężne tufowe kolumny doryckie, widoczne wciąż jeszcze na jego południowej pierzei. Z biegiem czasu plac wybrukowano płytami trawertynowymi, zaś jego dłuższe portyki przebudowano na trawertynowe, dodając do nich drugą kondygnacje kolumn, tym razem jońskich. W części południowej Forum usytuowane były gmachy publiczne: Bazylika, urzędy miejskie, comitium. Obok nich stanęły wielkie hale targowe oraz dostojne budowle kultowe. Każdy z gmachów wznoszonych przy Forum poprzedzony był od frontu portykiem i posiadał marmurową, pięknie udekorowaną fasadę.
Bazylika była najważniejszym i najstarszym gmachem publicznym w mieście oraz najznakomitszym przykładem pompejańskiej architektury przedrzymskiej. Została wzniesiona w latach 120-78 p.n.e. Początkowo służyła jedynie jako kryta hala targowa. Od I w. n.e. przejęła również funkcje sądu.
Budynek posiadał wymiary 24x55 m. Wewnątrz jego wielkiej hali, przy tylnej ścianie wznosił się dwukondygnacyjny tribunal, którego architektoniczna elegancja przypominała pewne rozwiązania hellenistyczne. Na górne piętro trybunału prowadziły drewniane schody, usytuowane po obu jego stronach. Przed trybunałem stał prawdopodobnie posąg konny imperatora Augusta. Ściany boczne pomalowane były od wewnątrz w pola imitujące marmur (I styl pompejański). Biegły wzdłuż nich dwie kondygnacje kolumn odmiennego porządku architektonicznego. Na ścianach tych widnieją liczne inskrypcje sprzed dwóch tysięcy lat. W jednej z nich czytamy: "Dziwię się, o ściano, że jeszcze nie runęłaś pod ciężarem tylu pisarzy". Główne wejście do Bazyliki, od Forum, poprzedzone było podwójnym portykiem i składało się z pięciu przejść. Nawa środkowa nie była, jak można przypuszczać, przykryta dachem. Okalało ją 28 ogromnych, żłobkowanych kolumn - każda o 1,10 m obwodu i ok. 10 m wysokości. Nadawało to całości monumentalny wygląd.